00:00:15
Sharon Unsworth: Welkom bij Kletsheads, de podcast over meertalige kinderen. Mijn naam is Sharon Unsworth, taalwetenschapper aan de Radboud Universiteit, Nijmegen, en moeder van twee meertalige kinderen. Normaal gesproken in Kletsheads spreken we elke aflevering met één meertalig kind, onze Kletshead van de Week, over hoe het is om met twee of meer talen op te groeien. In deze extra aflevering, die wij speciaal voor het DRONGO talenfestival en de Kinderboekenweek hebben gemaakt, ga ik in gesprek met drie meertalige kinderen en hebben we het vooral over het leren lezen in twee talen. De 11-jarige nieuwkomers Mert en Aarushi vertellen ons over hoe ze hebben leren lezen in het Nederlands en lezen ook voor uit hun lievelingsboek in hun thuistalen, Turks en Marathi. En we horen ook van de 9-jarige Lina. Lina heeft eerst leren lezen in het Nederlands en daarna in haar andere taal, Duits. Zij leest voor ons voor uit haar lievelingsboek dus in het Duits. Ga rustig zitten voor deze aflevering: Kletsheads lezen voor.
Kletshead van de Week: Aarushi
00:01:28
Aarushi: Mijn naam is Aarushi. Ik ben 11 jaar uit. Ik spreek Nederlands, Marathi, Hindi en Engels en ik kan ook lezen in het Nederlands en het Marathi.
00:01:50
Sharon Unsworth: Knap hoor, dus je spreekt vier talen. En hoe is dat om vier talen in je hoofd hebben?
00:01:57
Aarushi: Beetje moeilijk.
00:01:59
Sharon Unsworth: Hoezo moeilijk?
00:02:01
Aarushi: Want ik heb mijn leven in India gewoond, daarom weet ik twee talen, dat is Engels en Marathi. Maar mijn moeder’s vrienden hebben Hindi, dus dan moet ik Hindi ook leren om met zijn kinderen te spelen. Dan kom ik naar, toen ik negen was, hier in Nederland en word ik 11 hier. Daar moet ik nog een keer Nederlands leren. Het is heel moeilijk voor me.
00:02:31
Sharon Unsworth: Ik vind dat je het heel knap doet hoor. Dus je woont hier twee jaar en je kunt zo goed Nederlands al? Was het moeilijk om Nederlands te leren?
00:02:39
Aarushi: Een beetje. Eerst ik kon de klanken niet, maar nu wel.
00:02:44
Sharon Unsworth: Ik hoor het al. En het leren lezen, hoe ging dat?
00:02:47
Aarushi: Hm, goed.
00:02:50
Sharon Unsworth: Goed en dus je kwam hier en je was negen, toen kon je al lezen in het Marathi?
00:02:56
Aarushi: Ja.
00:02:57
Sharon Unsworth: Ja, hoe ziet het er uit het Marathi?
00:03:00
Aarushi: Het is heel bijzonder.
00:03:02
Sharon Unsworth: Vertel eens.
00:03:03
Aarushi: Het is heel veel met krullen en rondjes, en allebei gemixt.
00:03:10
Sharon Unsworth: Dus de letters zien er niet uit zoals het Nederlands?
00:03:14
Aarushi: Nee.
00:03:14
Sharon Unsworth: Nee, nee, dus dat dat ziet er heel anders uit. Ik kan het niet lezen, denk ik. Wil je zien hoe het Marathi eruitziet? Kijk naar de foto van Aarushi met haar lievelingsboek in de shownotes.
00:03:29
Aarushi: En ook de klanken zijn heel anders dan Nederlands in Marathi en in Hindi.
00:03:33
Sharon Unsworth: Kun je mij een woord leren?
00:03:35
Aarushi: Ja, bēḍūka. Bēḍūka betekent kikkers.
00:03:38
Sharon Unsworth: Bēḍūka? Zeg ik het goed?
00:03:43
Aarushi: Ja.
00:03:44
Sharon Unsworth: Nou, wat goed van mij. Ik ken een woord in Marathi. Ik vind het heel knap. Als je bent, stel je voor, dat jij ook kinderen krijgt. Dat is een heel lange tijd. Welke taal ga je spreken met jouw kinderen?
00:04:00
Aarushi: Marathi en Engels?
00:04:03
Sharon Unsworth: Marathi en Engels. En waarom Marathi en Engels?
00:04:05
Aarushi: Want het is mijn moedertaal of vadertaal, want die komen uit India dus dan moet ik met mijn kinderen Engels of Marathi spreken.
00:04:15
Sharon Unsworth: Ik ben heel benieuwd. Welke taal spreken je het liefst van alle vier die je kunt?
00:04:21
Aarushi: Marathi en Engels.
00:04:21
Sharon Unsworth: Hoezo?
00:04:21
Aarushi: Want thuis spreek ik altijd Marathi, sommige keren Engels.
00:04:28
Sharon Unsworth: En met andere kinderen spreek je dan?
00:04:30
Aarushi: Engels en dit, Nederlands.
00:04:33
Sharon Unsworth: Ja, dus we hebben het over lezen vandaag. Vind je het leuk, lezen?
00:04:37
Aarushi: Ja!
00:04:38
Sharon Unsworth: Waarom?
00:04:38
Aarushi: Want het is leuk. Als je strips leest, dan hebben we heel veel plaatjes, maar niet heel veel woorden. Maar als het normale boeken zijn, dan kun je leren, heel veel nieuwe woorden. Ik vind het heel leuk.
00:04:51
Sharon Unsworth: En in welke taal lees je dan?
00:04:53
Aarushi: Engels, nu beetje Nederlands en eerder Hindi en Marathi.
00:04:59
Sharon Unsworth: Dus je kunt in alle vier de talen lezen?
00:05:01
Aarushi: Ja.
00:05:01
Sharon Unsworth: Wauw, zo zeg. Dus leren lezen in het Nederlands, dat heb je gedaan, dus twee jaar geleden. Hoe ging dat? Was het moeilijk of makkelijk?
00:05:11
Aarushi: Moeilijk, want eerder weet ik de klanken niet, maar nu wel, maar nu, het is heel simpel, maar eerder was het een beetje moeilijk.
00:05:20
Sharon Unsworth: Heeft het geholpen, een beetje, dat je al Engels kon?
00:05:24
Aarushi: Ja, want in Engels als je ‘jij’ zegt dat is heel anders, maar mijn juf zegt, dat moet je niet zo zeggen, je moet iets anders zeggen, Je moet ‘je’ zeggen, niet ‘dje’.
00:05:38
Sharon Unsworth: Dus door te kijken naar de talen die je al kende, dan kun je gewoon dat gebruiken om het Nederlands te leren. Al was het wel anders?
00:05:49
Aarushi: Het was een beetje anders, maar niet helemaal.
00:05:52
Sharon Unsworth: Nou, je gaat ons vertellen over één van je lievelingsboeken en dat is in het Marathi?
00:06:01
Aarushi: Ja.
00:06:01
Sharon Unsworth: En waar gaat het over dat boek?
00:06:03
Aarushi: Dat boek heeft heel stories in één boek. Daar zijn 24 stories erin.
00:06:14
Sharon Unsworth: Verhalen.
00:06:15
Aarushi: Verhalen en ik hou van de twee kikkers.
00:06:20
Sharon Unsworth: Twee kikkers, dus het is een verhaal over twee kikkers. En waar gaat het over precies?
00:06:24
Aarushi: Het gaat over twee kikkers die in een pot, een grote pot, die in melk zit en de twee kikkers vallen er in en daarna zwemmen ze want ze moeten leven. Dan de andere tegen: ik kan niet, ik kan niet meer zwemmen. En hij gaat op de bodem van de pot en hij gaat dood, maar nee, ik wil zwemmen maar als er iets gebeurt, het is goed, ik weet het. En hij gaat heel veel later, dan de melk gaat mixen en het komt net als een motor. Hij gaat en dan komt de tweede kwikker erop en daarna springt hij af dat hij leeft.
00:07:11
Sharon Unsworth: Aha, dus hij zwemt zoveel in de melk dat de melk dan boter wordt en daardoor kan hij dan er uit springen?
00:07:20
Aarushi: Ja.
00:07:21
Sharon Unsworth: En waarom vind je dat dan een leuk verhaal?
00:07:23
Aarushi: Want het heeft een moral in Engels. Het betekent net: als je iets doet van je hart, dan kun je het, maar als je denkt nee, ik kan niet, dan kun je het niet, want je hebt geen concentratie, je concentreert je niet.
00:07:41
Sharon Unsworth: Dus dus als je denkt van ‘ja, ik kan het’ dan gaat het goed. Bedoel je dat, ja?
00:07:47
Aarushi: Ja.
00:07:47
Sharon Unsworth: Zit je ook zo in het leven?
00:07:49
Aarushi: Ja.
00:07:49
Sharon Unsworth: Nou ik ook. Dus, het ging over twee kikkers en het ging over melk. Nou, dus, je had mij net het woord voor Kikker geleerd in het Marathi, maar ik ben het inmiddels vergeten. Wat is het?
00:08:01
Aarushi: Bēḍūka.
00:08:02
Sharon Unsworth: Bēḍūka en wat is melk in het Marathi?
00:08:05
Aarushi: Dūdha.
00:08:06
Sharon Unsworth: Dūdha? Bēḍūka en dūdha.
00:08:09
Aarushi: [Aarushi leest voor uit A Tale of Two Frogs in het Marathi]
00:09:19
Sharon Unsworth: Wat mooi! En ik hoorde het wel. Ik hoorde in ieder geval één keer dūdha, dat was boter.
00:09:26
Aarushi: Ja. Nee, dūdha betekent melk.
00:09:28
Aarushi: Oh, dūdha betekent melk. Ik vergeet het zo snel. Ik weet niet hoe je het allemaal doet met die vier talen in je hoofd. Hoe zeg je dankjewel en tot ziens in Marathi?
00:09:38
Aarushi: Dankjewel betekent thank you, want in Marathi dat is een heel groot woord. Dan kunnen jullie het heel snel zeggen, zo zeggen we het alleen maar in Engels, dus thank you.
00:09:50
Sharon Unsworth: En doei?
00:09:50
Aarushi: Doei betekent bye, ook in het Engels.
00:09:54
Sharon Unsworth: Ook in het Engels! Dus er is geen woord daarvoor of jullie zeggen dat gewoon niet?
00:09:58
Aarushi: Niet, gewoon niet, want het is heel lang.
00:10:02
Sharon Unsworth: Thank you en bye!
00:10:03
Aarushi: Bye!
00:10:05
Sharon Unsworth: Het verhaal dat Aarushi heeft voorgelezen, vind je in verschillende talen terug. In het Engels heet het bijvoorbeeld ‘A tale of two frogs’ of ‘Two frogs in a milk pail’. Kijk naar de shownotes voor links. Nou, als je voor het eerst leert lezen, zijn er twee dingen die je moet ontdekken. Ten eerste moet je leren dat woorden uit verschillende klanken bestaan. Melk bestaat, dus uit de klanken m e l k. En ‘dūdha’ het woord dat ik net heb geleerd, bestaat uit de klanken d u d, tenminste als ik het goed uitspreek. En dit idee, het heet decoderen, leer je in de eerste taal waarin je leert lezen, en daarna hoef je niet nog een keer te doen. Wat je ook moet ontdekken, dus het tweede belangrijke aspect van het leren lezen, is het zogenaamde alfabetische principe. Dit houdt in dat letters bij bepaalde klanken horen, en andersom. Dit principe is het hetzelfde voor verschillende talen. Dus ook dit hoef je niet opnieuw te leren als je in een tweede of derde taal begint met het leren lezen. Welke klanken bij welke letters horen, hangt natuurlijk af van de specifieke taal. Dus die koppeling tussen bepaalde letters en klanken, dat moet je wel opnieuw gaan leren. Als je een taal met een ander schrift leert, zoals het Marathi of het Arabisch, dan moet je natuurlijk leren hoe de letters eruitzien, voor sommige talen ook dat de schrift van rechts naar links loopt en niet van links naar rechts. Wil je meer weten over het leren lezen in twee talen? Luister naar aflevering acht van het eerste seizoen van Kletsheads. Daar gaan wij hier dieper op in.
Kletshead van de Week: Mert
00:11:52
Mert: Mijn naam is Mert. Ik ben 11 jaar oud. Ik spreek Nederlands en Turks. Ik kan ook lezen in het Nederlands en het Turks.
00:12:01
Sharon Unsworth: Je kunt ook lezen in een Nederlands en het Turks?
00:12:04
Mert: Ja.
00:12:05
Sharon Unsworth: Dus je bent in Turkije geboren. Hoe oud was je toen je naar Nederland kwam?
00:12:10
Mert: Half zeven of zo.
00:12:11
Sharon Unsworth: Zeven en een half?
00:12:13
Mert: Nee, ik was acht jaar.
00:12:15
Sharon Unsworth: Acht jaar en je kunt nu al zo goed Nederlands, vind ik knap hoor! Hoe was het om Nederlands te leren?
00:12:22
Mert: Ja, het was wel een beetje raar. Je leert, iets gewoon helemaal vanaf het begin, zoals jij bent een baby en je leert gewoon een taal. Het kwam een beetje raar in me op. Ik wist heel veel woorden niet en ik leerde ze allemaal één voor één.
00:12:40
Sharon Unsworth: Ja, maar dat heb je blijkbaar heel goed gedaan. Hoe vind je dat? Zo’n twee talen in je hoofd te hebben? Hoe gaat dat?
00:12:47
Mert: Ja, dat gaat eigenlijk best normaal. Gewoon, dan ken ik twee talen. Ik zie in een taal een zin, die lees ik meteen en ook een andere taal, dan zie ik dat ook meteen.
00:13:02
Sharon Unsworth: Dus het is gewoon normaal?
00:13:03
Mert: Ja, is gewoon normaal.
00:13:04
Sharon Unsworth: Welke taal spreek je het liefst?
00:13:06
Mert: Ik spreek eigenlijk het liefst Turks, want daar ben ik al bijna mijn hele leven al aan gewend en thuis spreken we ook Turks, want mijn moeder en mijn vader kennen geen Nederlands.
00:13:17
Sharon Unsworth: En heb je broers of zussen?
00:13:20
Mert: Ik heb één kleine zusje, die is ook nu begonnen op school. Die kent ook een beetje Nederlands.
00:13:25
Sharon Unsworth: Welke taal spreken jullie?
00:13:27
Mert: Nou ja, we spreken Turks, want ze is een beetje verlegen om Nederlands te praten tegen ons.
00:13:33
Sharon Unsworth: Dus ze is net begonnen op school?
00:13:35
Mert: Ja.
00:13:35
Sharon Unsworth: Hoe is dat om je zusje op school te hebben?
00:13:38
Mert: Ja, ik vind het heel leuk voor haar, maar ja, ze ziet daar normaal heel klein uit voor groep 1, maar ik ben wel trots op haar dat ze op school begonnen is. En ze is daar helemaal aan gewend en zo.
00:13:54
Sharon Unsworth: Nou leuk! En als je ouder bent, en stel dat jij ook kinderen krijgt. Welke taal ga je spreken met je kinderen?
00:14:02
Mert: Denk Turks, maar ik weet het niet zeker. Maar misschien ook wel een hele andere taal dan Nederlands of Turks.
00:14:10
Sharon Unsworth: Ja, wil je andere talen leren?
00:14:12
Mert: Ja, ik wil heel graag Frans en Spaans leren.
00:14:16
Sharon Unsworth: Waarom?
00:14:17
Mert: Nou ja, ze, net als Engels, worden ze ook heel veel gebruikt in de wereld dus als ik naar sommige plekken ga, dan moet ik die taal ook leren. Dan gaat het vast veel makkelijker dan normaal. Niet iedereen weet eindeloos. Zoals in Frankrijk, ja, daar kunnen ze niet echt goed Engels en zo dus.
00:14:40
Sharon Unsworth: Zodat je kunt reizen, wil je meer talen leren? Dat je met mensen kan praten in hun taal?
00:14:45
Mert: Ja.
00:14:45
Sharon Unsworth: Denk je dat het makkelijker gaat als je al twee talen kent? Dat het makkelijker is dan een derde of een vierde taal te leren?
00:14:52
Mert: Ja, want ik heb al drie talen geleerd dus.
00:14:57
Sharon Unsworth: Oh ja, want je kunt ook Engels natuurlijk.
00:14:58
Mert: Ja, ik ben een beetje aan gewend om taal te leren.
00:15:02
Sharon Unsworth: Op school gebruik je Nederlands, natuurlijk. En praat je wel eens Turks of zijn er andere kinderen op school..
00:15:10
Mert: Nou, ik ben vriend in het Turks op school met hem praat ik gemixd Nederlands en Turks. Sommige woorden in het Nederlands, sommige woorden in het Turks. Helemaal zo raar gemixt.
00:15:25
Sharon Unsworth: Ik vind het helemaal niet raar. Ik vind het helemaal normaal als je meertalig bent. Je gebruikt alle talen die je kent toch?
00:15:31
Mert: Ja.
00:15:33
Sharon Unsworth: We gaan het hebben over lezen vandaag. Vind je lezen leuk?
00:15:37
Mert: Ja, ik, ik vind het heel leuk, lezen.
00:15:39
Sharon Unsworth: Waarom?
00:15:40
Mert: Nou, omdat je, als je iets leest, let je nergens meer op, alleen op het boek en dan komen de hoofdpersoon in je hoofd voor en zie je in je hoofd wat er gebeurt terwijl je leest. En dan, het is ook zo’n leuk gevoel als je iets leest, vind ik.
00:15:58
Sharon Unsworth: Ja, dat vind ik ook. Dan gaat er een hele wereld voor je open. Dan kun je even verdwijnen in een andere wereld. En je hebt een boek meegenomen in het Turks en wil je daarover vertellen? Welk boek is dat?
00:16:14
Mert: Het heet Wereldreis in 80 dagen en het gaat over een rijk iemand die in een weddenschap gaat met mensen in het Reform Club. Dat is een club voor rijken in het boek. Daar gaat hij in de weddenschap de wereld rondreizen in 80 dagen en en dan beleeft die allemaal avonturen mee.
00:16:45
Sharon Unsworth: Ja, want die gaat gewoon de hele wereld rond.
00:16:47
Mert: Ja.
00:16:47
Sharon Unsworth: Waarom vind je het zo leuk, dat boek?
00:16:50
Mert: Want ja, allemaal overal in de wereld beleeft avonturen en ik leer ook een soort van de cultuur van het land en zo.
00:17:02
Sharon Unsworth: Zou je dat ook wel willen doen? De hele wereld over in een ballon?
00:17:06
Mert: In een ballon reizen lijkt me wel leuk.
00:17:09
Sharon Unsworth: Mij ook. Dus het is in het Turks. Ik kan geen Turks. Wil je mij wat woorden leren vanuit dit boek. Want ik denk aan het begin gaat het over allerlei verschillende beroepen.
00:17:20
Mert: Zoals een bankaci, gazeteci, avukat, çiftçi dat zijn, bankaci is bankier.
00:17:30
Sharon Unsworth: Bankaci?
00:17:31
Mert: Bankaci.
00:17:32
Sharon Unsworth: Bankaci, zeg ik het goed?
00:17:34
Mert: Ja, dan gazeteci.
00:17:37
Sharon Unsworth: Gazeteci?
00:17:39
Mert: Gazeteci.
00:17:40
Sharon Unsworth: Gazeteci
00:17:46
Mert: Ja.
00:17:48
Sharon Unsworth: Ja, oké, bankaci, dat kan ik een beetje herkennen, want het lijkt een beetje op een Nederlands, maar. dat tweede, dat ken ik niet. Wat betekent dat?
00:17:56
Mert: Dat betekent journalist.
00:18:00
Sharon Unsworth: Bankaci en gazeteci.
00:18:03
Mert: En dan avukat, advocaat lijkt er ook op en çiftçi dat is boer.
00:18:13
Sharon Unsworth: Çiftçi. Zijn er veel worden in het Turks die op het Nederlands lijken? Want bankaci en avukat die lijken…
00:18:20
Mert: Ja, zoals dus is hetzelfde woord gewoon, douche.
00:18:25
Sharon Unsworth: En er zijn andere worden die niet lijken, dus ik weet pasta in het Turks dat betekent gebak toch?
00:18:31
Mert: Ja.
00:18:32
Sharon Unsworth: Dat is het enige woord dat ik ken in het Turks. Oké, dus we gaan luisteren. Jij gaat ons voorlezen uit het begin van dat boek en wij gaan kijken of we die worden kunnen horen.
00:18:42
Mert: [Mert leest voor uit De Reis om de Wereld in 80 Dagen van Jules Vernes in het Turks]
00:19:49
Sharon Unsworth: Dus je leest in het Nederlands en het Turks?
00:19:51
Mert: Ja.
00:19:52
Sharon Unsworth: Ook thuis?
00:19:53
Mert: Ja.
00:19:54
Sharon Unsworth: Ja, welke taal vind je het leukst om te lezen?
00:19:57
Mert: Nederlands, lezen in Nederlands is makkelijker. Praten in het Turks is makkelijker.
00:20:03
Sharon Unsworth: Dat hoorde ik vaker van kinderen. Hoe zeg je dankjewel en tot ziens?
00:20:08
Mert: Tesekkürler ve hosçakal.
00:20:13
Sharon Unsworth: Tesekkürler ve hosçakal, Mert.
00:20:13
Sharon Unsworth: Mert las voor uit het boek De reis om de wereld in 80 dagen door Jules Vernes. Nou, niet alleen ik heb Mert gesproken, Marije Ravelli van De Waanzinnige Podcast heeft hem ook geïnterviewd over zijn favoriete boek in het Nederlands.
00:20:34
Mert: Welkom bij de Waanzinnig Podcast. Ik ben Mert en dit is Sjakie en de grote glazen lift.
00:20:42
Marije Ravelli: Waar dit boek over gaat?
00:20:43
Mert: Willy Wonka, Sjakie en zijn familie gaan naar de fabriek met een grote glazen lift. Ze gaan heel erg omhoog en daarna willen ze de dak stuk maken.
00:20:57
Marije Ravelli: Dit boek begint waar deel 1 eindigt. In de lucht. Mert vloog trouwens zelf drie jaar geleden door de lucht, maar wel gewoon in een vliegtuig.
00:21:05
Mert: Op het vliegtuig dacht ik na over wat er zou gebeuren als we hier zouden gaan. Waar ging helemaal opnieuw beginnen. We hadden niet heel veel spullen meegenomen uit onze oude huis.
00:21:18
Marije Ravelli: Ben je benieuwd naar de avontuur in de ruimte van Sjakie, zijn familie en Willy Wonka? Op 16 oktober gaat deze podcast online, maar nu hoor je bijvoorbeeld Arie.
00:21:30
Arie: Nou, ik vind het altijd wel leuk om boeken te lezen dat echt gebeurd kan zijn. Kijk, van de Donald Duck krijg je ook een beeld, maar dan zie je het beeld met je ogen en dan zie je het ook echt hoe het eruit zou moeten zien. En hier mag je het helemaal zelf bedenken.
00:21:47
Marije Ravelli: Behalve Mert en Arie spreken we nog heel veel andere kinderen. Want boeken zijn leuk, toch Levi? Je moet is alleen nog even ontdekken welk boek bij jou past. Ga dus gauw naar dewaanzinnigepodcast.nl of in de podcast app.
00:22:07
Sharon Unsworth: Dankjewel Marije. De drie kinderen in deze aflevering houden al veel van lezen. Maar misschien heb jij niet zulke leesbeesten thuis of in je klas. Dan is De Waanzinnige Podcast echt iets voor jullie, En ik kan je vertellen die aflevering met Mert is echt heel erg leuk. Mijn gesprekken met Mert en Aarushi laten goed zien hoeveel kennis meertalige kinderen in huis hebben. Deze kennis hebben Mert en Aarushi vast gebruikt om het Nederlands te leren. Uit onderzoek blijkt dat een stevige basis in de thuistaal of thuistalen ervoor zorgt dat het leren van een tweede taal makkelijker gaat. De kennis die kinderen hebben van andere taal kun je als leerkracht ook inzetten in de klas, niet alleen om een kind te helpen met het Nederlands, maar ook om te laten zien dat je een andere taal belangrijk vind, om het kind welkom te laten voelen en de kans te geven om te laten zien wat hij of zij allemaal al kan. Er zijn momenteel allerlei initiatieven om meertaligheid in het onderwijs te stimuleren, ook voor oudere kinderen. In de shownotes vind je hier meer informatie over.
Kletshead van de Week: Lina
00:23:22
Lina: Mijn naam is Lina. Ik ben Nederlands en Duits. Ik kan ook lezen in het Nederlands en het Duits en ik ben negen jaar oud.
00:23:33
Sharon Unsworth: En met wie spreek je Duits?
00:23:35
Lina: Mijn moeder spreek ik Duits en mijn vader, Nederlands.
00:23:39
Sharon Unsworth: En op school Nederlands, denk ik, hè?
00:23:41
Lina: Ja.
00:23:42
Sharon Unsworth: En wat vind je daarvan? Dat je meertalig bent, dat je twee talen kent?
00:23:47
Lina: Aan de ene kant is het ook leuk, want dan heb ik iets wat anderen dan weer niet kunnen. Aan de andere kant, ja, is het ook een beetje irritant, want iedereen vraagt dan aan mij ‘hoe zeg je dit en dat in het Duits?’
00:24:03
Sharon Unsworth: Waarom vind je dat irritant?
00:24:05
Lina: Ja, omdat dan zeggen ze tien, 20, 50 keer per dag tegen me.
00:24:10
Sharon Unsworth: En welke taal spreek je het liefst?
00:24:12
Lina: Het liefst Nederlands, want dan kunnen de meesten me verstaan, snap je.
00:24:17
Sharon Unsworth: Ja, ja, ik snap hem. Als je ouder bent. Stel dat je kinderen krijgt. Welke taal ga je spreken met ze?
00:24:24
Lina: Nederlands.
00:24:25
Sharon Unsworth: Nederlands, waarom?
00:24:28
Lina: Nou ja, dan ben ik toch wel aan de ene kant beter in dan in het Duits. Ja, want op school spreek Nederlands en zulke dingen. Ik spreek gewoon meer Nederlands dan Duits.
00:24:38
Sharon Unsworth: Ja, je spreekt dat meer omdat je dat op school hebt. Inderdaad, snap ik en we gaan het vandaag hebben over lezen. Vind je lezen leuk?
00:24:46
Lina: Ja, ik lees eigenlijk bijna alleen maar bij mijn moeder Duitse boeken.
00:24:52
Sharon Unsworth: Duitse boeken. Waarom vind je lezen leuk? Wat is daar zo leuk aan?
00:24:55
Lina: Ik ben een beetje een boekenwurm.
00:24:59
Sharon Unsworth: Wat is daar zo leuk aan? Want niet alle kinderen vinden lezen leuk.
00:25:02
Lina: Ik vind het altijd wel leuk, omdat ik meer te weken weet kom en de meeste boeken zijn ook heel erg leuk met grapjes en zo. Het gaat er ook altijd over iemand speciaals meestal.
00:25:16
Sharon Unsworth: Ja en hoe heb je leren lezen in het Duits?
00:25:19
Lina: Nou, mijn moeder las dan meestal voor in het Duits want ik dan wel verstond en uiteindelijk in las ik dus ook de naam van de hoofdstukken voor en zo heb ik mezelf eigenlijk een beetje leren lezen.
00:25:35
Sharon Unsworth: Door mee te lezen met je moeder toen zij voorlas?
00:25:39
Lina: Ja, je schrijft wel anders.
00:25:41
Sharon Unsworth: Hoezo? Leg eens even uit.
00:25:43
Lina: Je hebt een paar hele verschillende letters.
00:25:47
Mert: Oh ja, zoals?
00:25:48
Lina: Zoals dan heb je een letter die noemen ze volgens mij Eszett en die schrijf je zo.
00:25:58
Sharon Unsworth: Zo ja, dat kunnen wij helaas niet zien als wij hier naar luisteren. Wil je het even beschrijven hoe het eruitziet?
00:26:05
Lina: Het ziet er heel raar uit. Aan het einde heb je een paar bochtjes en aan het begin heb je dan eerst zo één en zon schuin streepje naar boven heel kort, een hele lange naar beneden.
00:26:19
Sharon Unsworth: Ja, beetje zoals een soort sneeuwpop met een platte kant, of zo.
00:26:25
Lina: Soort van.
00:26:27
Sharon Unsworth: Is dat een goede beschrijving?
00:26:28
Lina: Ja.
00:26:28
Sharon Unsworth: Vond je het moeilijk om te leren lezen in het Duits?
00:26:32
Lina: Niet echt maar ja, het ging bij mij eigenlijk vanzelf.
00:26:37
Sharon Unsworth: Beetje vanzelf, ja, dat hoorde ik ook van andere kinderen dat het een beetje vanzelf gaat. Ik ben benieuwd want je kunt goed lezen en kun je ook schrijven in het Duits?
00:26:45
Lina: Ja.
00:26:47
Sharon Unsworth: Doe je dat wel eens?
00:26:50
Lina: Ja, dat doe ik wel, want ik heb een penvriendin in Duitsland.
00:26:53
Sharon Unsworth: Aah, en dan schrijf je gewoon brieven aan haar?
00:26:58
Lina: Ja.
00:26:59
Sharon Unsworth: Of e-mails?
00:27:00
Lina: Brieven.
00:27:02
Sharon Unsworth: Brieven. Je hebt één van je lievelingsboeken meegenomen in het Duits om aan ons voor te lezen. Vertel ons over het boek, hoe heet het?
00:27:12
Lina: Petronella Apfelmus.
00:27:15
Sharon Unsworth: Petronella Apfelmus. Nou ik denk dat de meeste luisteraars kunnen raden wat ‘apfelmus’ betekent, dus gaat het nu over een potje appelmoes?
00:27:28
Lina: Nee, het gaat over appelboom heks.
00:27:33
Sharon Unsworth: Ja.
00:27:36
Lina: Niet zo een heks uit sprookjes en zo, maar het is appelboom heks en zij is geen slechte, maar een goede heks. Ze is de hoofdpersoon van dit boek en ze woont in een tuin met een molen en een huis erbij.
00:27:53
Sharon Unsworth: Ja.
00:27:54
Lina: En het gaat erover dat daar dan iemand gaat wonen, wat zij dus helemaal niet wil.
00:28:01
Sharon Unsworth: Oh wat doet ze dan?
00:28:03
Lina: Probeert ze ze te verjagen om dat hele huis bijna te verwoesten.
00:28:08
Sharon Unsworth: En lukt het haar?
00:28:09
Lina: Nee.
00:28:10
Sharon Unsworth: Klinkt heel leuk, maar waarom vind jij het zo leuk?
00:28:14
Lina: Dat, zoals ik al zei, ik hou van boeken, waar je dan echt in het leven gaat van iemand anders, maar dit is zo’n boek, maar zij probeert dus in het begin heel veel verschillende dingen, maar ze kan dus ook klein worden om in een appel te klimmen. Ze heeft ook een insect als huisdier.
00:28:34
Sharon Unsworth: Zou jij ook een appelboom heks willen zijn?
00:28:37
Lina: Niet per se, want er zijn heel veel gevaren bijvoorbeeld dat je gezien wordt, want dat mag ook niet.
00:28:45
Sharon Unsworth: En waar komt appelmoes vandaan? Wordt ze wel eens appelmoes of houdt ze van appelmoes of is dat gewoon haar naam?
00:28:51
Lina: Appelmoes is omdat ze een appelboom heks is.
00:28:56
Sharon Unsworth: Oké.
00:28:57
Lina: En ehm, ze maakt ook een hele overheerlijke appeltaart en appelmoes.
00:29:05
Sharon Unsworth: Hmm, dat klinkt lekker. Hou je zelf van appeltaart?
00:29:09
Lina: Ja.
00:29:09
Sharon Unsworth: Mm. Lekker. Nou het boek is in het Duits en je gaat zo meteen voor het voorlezen uit dat boek. Kun je mij misschien een woord leren uit het stukje dat je gaat voorlezen.
00:29:22
Lina: Polieren. Dat is dat je, bijvoorbeeld, een glas of zoiets schoonmaakt. Ich poliere das Fenster. Ik maak het raam schoon.
00:29:32
Sharon Unsworth: Ah oke, polieren. Is het een woord dat misschien moeilijk is om te lezen of uit te spreken bijvoorbeeld? Of grappig kan ook.
00:29:41
Lina: Ja, Zipfel dat is best grappig, want dat is gewoon dat uiteinde van je shirts.
00:29:51
Sharon Unsworth: Uiteinde van je shirt? Maar ik hoorde het woord niet.
00:29:53
Lina: Zipfel.
00:29:56
Sharon Unsworth: Zipfel
00:29:58
Lina: Ja, tatsächlich.
00:30:00
Sharon Unsworth: Tatsächlich. Ik moet een beetje toegeven. Ik kan eigenlijk best goed Duits, maar wat betekent dat tatsächlich?
00:30:06
Lina: Bijvoorbeeld dat tatsächlich, dat is dat.. Hoe zeg je dat? Dus iemand voorspelt iets en dan gebeurt het echt.
00:30:14
Sharon Unsworth: En wat gebeurt er in het stuk dat je nu gaat voorlezen?
00:30:17
Lina: Eerst gaat het erover dat er dan twee kinderen en drie volwassenen die gaan dus, eerst sluipen ze langs dat huis, maar Petronella wil dat dus niet.
00:30:59
Lina: [Lina leest voor uit Petronella Apfelmus van Sabine Städing in het Duits]
00:31:44
Sharon Unsworth: Schön! En lees je liever in het Nederlands of in het Duits?
00:31:48
Lina: Liever in het Nederlands, want mijn lievelingsschrijver is Geronimo Stilton en die schrijft ook in het Nederlands.
00:31:53
Sharon Unsworth: Aha, kun je mij vertellen hoe je dankjewel en tot ziens zegt in jouw andere taal?
00:32:00
Lina: Danke, tschüss!
00:32:01
Sharon Unsworth: Danke Lina und tschüss! Lina las voor uit het boek Petronella Apfelmus van Sabine Städing. Lina vertelde ook dat ze heeft leren lezen in het Duits door mee te lezen toen haar moeder aan het voorlezen was. Zij heeft dus op school leren lezen in het Nederlands en met dit als basis is het haar gelukt om ook het Duits te ontcijferen. Dat kan. Ik hoor van andere ouders dat hun kinderen ook ineens bleken te kunnen lezen in een niet-Nederlandse taal. Nou, dit gaat natuurlijk een stuk makkelijker bij talen die op elkaar lijken, zoals het Nederlands en het Duits of het Nederlands en het Engels. Soms heeft het leren lezen in de niet-Nederlandse taal wat extra aandacht nodig. Hier zijn drie tips om dit aan te pakken. Nummer één, als je familie of vrienden hebt met kinderen die naar school gaan in het land waar de andere taal wordt gesproken, vraag ze hoe hun kinderen dan les krijgen in het leren lezen, wat voor een methode en boeken worden gebruikt, zijn er misschien websites of apps die jij ook kunt inzetten hier in Nederland. Nummer twee, sommige ouders kiezen ervoor om hun kind naar het moedertaalonderwijs te sturen. Hier worden vaak professionals ingezet om kinderen te leren lezen en schrijven in hun niet-Nederlandse taal. Vaak leren kinderen daar ook de gewoonten en tradities van de bijhorende cultuur. Deze heritage language schools, zo worden ze vaak genoemd vinden vaak in het weekend plaats, dus daar moet je wel wat voor over hebben. Een uitgebreide lijst vind je op de website van meertalig.nl. De link staat in de shownotes. Nummer drie, lees veel voor. Het maakt ook niet uit in welke taal. Voorlezen zorgt ervoor dat een kind nieuwe begrippen leert. Begrippen waarvoor ze vervolgens een nieuw woord voor kunnen leren in een andere taal, dus als Aarushi bijvoorbeeld het woord ‘Bēḍūka’ al kent in het Marathi dan weet ze wat boter is, dus dat begrip heeft ze al. Dit maakt het vervolgens makkelijk om het Nederlandse woord daarvoor te leren. Voorlezen verhoogt natuurlijk ook je woordenschat en dit maakt het ook makkelijker voor een kind om te lezen, want als je het woord kent, dan op een moment dat je het tegenkomt in een boek dat je aan het lezen bent, wordt het makkelijker om het woord te herkennen. En dus gaat het leren lezen wat soepeler. Dit geldt ook voor oudere kinderen, dit zal Lina vast wel geholpen hebben bij het leren lezen in het Duits. Je kunt dus prima blijven voorlezen bij oudere kinderen. Het verhoogt niet alleen de woordenschat, maar het kan ook helpen om onderwerpen bespreekbaar te maken en het is ook heel erg gezellig. Voorlezen zorgt ook voor meer leesplezier en we weten allemaal dat als je iets leuk vindt, dan ga je het ook vaker doen.
00:34:58
Sharon Unsworth: Wil je meer weten over kletsheads? Ga dan naar http://www.kletsheadspodcast.nl. Daar vinden je ook meer informatie over deze aflevering. Wil je geen aflevering missen? Abonneer je dan op Kletsheads via je favoriete podcast app. Bedankt voor het luisteren. Graag tot de volgende keer.
Dit transcript is gegenereerd met behulp van amberscript.nl en gecheckt door Aniek Ebbinge.